„Jestem przekonany, że człowiek cierpi z powodu swoich wspomnień”
Sigmunt Freud
Przedmiotem terapii EMDR są wspomnienia wydarzeń lub doświadczeń traumatycznych, które przyczyniły się do rozwinięcia patologii lub dystresu u pacjenta.
Informacje powiązane z traumatycznym lub stresującym doświadczeniem nie zawsze są w pełni przetworzone przez nasz umysł. Wyjściowe wrażenia, emocje i zniekształcone myśli będą przechowywane w taki sposób, jak były doświadczane w chwili wydarzenia.
Istotą terapii EMDR jest stymulacja prawej i lewej części mózgu za pomocą ruchu gałek ocznych lub stymulacji obustronnej za pomocą dotyku ciała. W przebiegu takiej stymulacji , w tym samym czasie koncentrujemy się na obrazie traumy, negatywnym przekonaniu na swój temat, pojawiających się emocjach i odczuciach z ciała. Przetwarzanie wspomnienia urazowego w EMDR często skutkuje odwrażliwieniem na wspomnienia i zmianą poznawczą. Pacjent jest w stanie uzyskać dystans do urazowego wydarzenia w przypadku PTSD lub serii wydarzeń w przypadku cPTSD (traumy złożonej), zmodyfikować przekonania na swój temat, odczuwać emocje adekwatnie oraz uwolnić się od zakłócających odczuć fizycznych.
Efektem terapii jest pamiętanie przez pacjenta zdarzenia lub doświadczeń, ale całkowicie odbieranych jako część jego przeszłości. Treść tego doświadczenia zaczyna być zintegrowanym procesem w ramach perspektywy bardziej dojrzałej doznając stopniowo zmiany w obszarze poznawczym i emocjonalnym.
EMDR wyróżnia się od innych technik terapeutycznych tym, że w procesie przetwarzania terapeuta nie uczestniczy aktywnie w opracowywaniu za pomocą swojego umysłu wspomnień i przeżyć pacjenta. Towarzyszy mu jedynie w „podróży”, której zadaniem jest najpierw odnalezienie połączenia pomiędzy przeszłością a teraźniejszością, a następnie oddzielenie tych czasoprzestrzeni i przeżyć w umyśle.